انقلاب تجارت الکترونیک در حوزه خلیج‌فارس

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ تجارت الکترونیک به طور گسترده میان کشورهای شورای همکاری خلیج فارس گسترش یافته است و به تدریج به مقصد بازاریابی ایده آلی، به ویژه برای کالاهای لوکس و دارای شهرت جهانی تبدیل می شود. با وجود این، همچنان راه زیادی برای پیشرفت در حوزه تجارت الکترونیک در حوزه خلیج فارس وجود دارد تا به حداکثر ظرفیت خود برسد.

تجارت الکترونیک در کشورهای حوزه خلیج فارس از سال 2020 شاهد رشد سریعی بوده است

آمارها حاکی از آن است تعداد سایت های تجارت الکترونیک حوزه خلیج فارس در پنج سال اخیر بیش از سه برابر شده و رشد سالانه آن بسیار زیاد بوده است. کشورهای شورای همکاری خلیج فارس ظرفیت فوق‌العاده‌ای برای تبدیل شدن به سریع‌ترین بازار در حال رشد تجارت الکترونیک جهانی دارند؛ حوزه ای که سال 2020 و پس از شیوع همه‌گیری کرونا در جهان ازجمله منطقه خلیج فارس آغاز و به سرعت فراگیر شد.

سامانه یکپارچه

کشورهای حوزه خلیج فارس در حال حرکت به سمت راه اندازی سامانه یکپارچه تجارت الکترونیک هستند که هدفش به حداکثر رساندن بهره برداری از فرصت های این بخش، به ویژه در توسعه عملکرد دولت های دیجیتال و مبادلات بین بانکی میان کشورهای شورای همکاری خلیج فارس است.

تجارت الکترونیک در کشورهای حوزه خلیج فارس از سال 2020 شاهد رشد سریعی بوده است و طبق شاخص های اقتصادی، پیش بینی می شود تا سال 2025 حجم تجارت الکترونیک در کشورهای حوزه خلیج فارس به حدود 50 میلیارد دلار برسد.

روزنامه الاقتصادیه عربستان به نقل از منابعی اعلام کرد، یک تیم رسمی در حوزه خلیج فارس متخصص در زمینه تجارت الکترونیک در حال اجرای طرح «توسعه راهبرد واحد برای تجارت الکترونیک» میان کشورهای منطقه است. 

مشارکت امارات و عربستان سعودی

طبق گزارش های رسمی، عربستان سعودی از نظر مقررات و اهداف پیشرفت قابل توجهی در زمینه تجارت الکترونیک داشته است، زیرا پیش بینی می شود تا سال 2025 حجم تجارت الکترونیک در عربستان سعودی از 15 میلیارد دلار فراتر رود.

آمار تجاری موجود برای تجارت الکترونیک در عربستان در پایان سه ماهه دوم سال 2024 در مقایسه با مدت مشابه سال 2023 رشد 17.47 درصدی را ثبت کرد. تجارت الکترونیک در امارات نیز موقعیت خود را به عنوان نیروی محرکه رشد اقتصادی تقویت کرده است. همانطور که گزارش مؤسسه تحقیقاتی بین المللی Mordor Intelligence (اکتبر 2024) نشان می‌دهد، تجارت الکترونیک در امارات در سال‌های اخیر شاهد رشد بی‌سابقه‌ای بوده است و انتظار می رود بازار تجارت الکترونیک این کشور تا سال 2029 به رشد سالانه 11.52 درصدی دست یابد.

حجم بازار تجارت الکترونیک قطر تقریباً 4.18 میلیارد دلار در سال 2024 تخمین زده می شود و انتظار می رود تا سال 2029 با نرخ رشد مرکب سالانه 9.40 درصد در دوره پیش بینی شده (2024-2029) به 6.55 میلیارد دلار برسد.

گزارشی که به تازگی منتشر شد، رشد قابل توجهی را در صنعت تجارت الکترونیک در کویت نشان می دهد، زیرا در سال های گذشته بیش از دو برابر بوده است و از سطح 600 میلیون دلار در سال 2018 به 1.5 میلیارد دلار در سال 2023 جهش یافته است.

با وجود رشد سریع، تجارت الکترونیک چالش هایی مانند هزینه های حمل و نقل بالا، نیاز به بهبود سرعت تحویل و تضمین امنیت سایبری برای محافظت از داده های مصرف کننده دارد

در رابطه با عمان، دولت این کشور اعلام کرد، ارزش بازار تجارت الکترونیک در سال 2023 به 2 میلیارد و 289 میلیون دلار آمریکا رسید، در حالی که پیش بینی می شود درآمدهای این بازار در بازه زمانی 2023 تا 2027 نرخ رشد سالانه مرکب را ثبت کند.

انقلابی بی سابقه

حنین یاسین، کارشناس مسائل اقتصادی خلیج فارس گفت، کشورهای عربی شاهد انقلاب بی سابقه ای در بخش تجارت الکترونیک هستند، پس از اینکه این منطقه به یکی از بازارهای با رشد سریع در جهان تبدیل شد.

وی دلایل این گسترش را نهادینه شدن فناوری دیجیتال، افزایش استفاده از اینترنت و تلفن های هوشمند میان مردم و حمایت قابل توجه دولت از این بخش به عنوان بخشی از راهبردهای تنوع اقتصادی دانست.

به گفته یاسین، گسترش تجارت الکترونیک در خلیج فارس به چندین عامل نیز نسبت داده می شود؛ ازجمله گسترش فناوری دیجیتال با نرخ استفاده از اینترنت بیش از 95 درصد در برخی کشورها مانند امارات و قطر، تغییر عادات خرید به سمت سایت‌های دیجیتال پس از همه‌گیری کرونا و افزایش اعتماد مردم به سکوهای پرداخت الکترونیکی نسبت به گذشته. 

از نظر اقتصادی، تجارت الکترونیک با حمایت از شرکت‌های کوچک و متوسط و ایجاد فرصت‌های شغلی جدید در زمینه‌هایی مانند لجستیک و بازاریابی دیجیتال، به تقویت اقتصاد محلی کمک می‌کند. علاوه بر این، رقابت‌پذیری منطقه‌ای کشورهای خلیج‌فارس، روند توسعه زیرساخت‌های لجستیکی، جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی که از تنوع اقتصادی به دور از نفت حمایت می‌کند، افزایش می دهد.

با وجود رشد سریع، تجارت الکترونیک چالش هایی مانند هزینه های حمل و نقل بالا، نیاز به بهبود سرعت تحویل و تضمین امنیت سایبری برای محافظت از داده های مصرف کننده دارد.

گزارش‌های بین‌المللی، از جمله گزارشی که به وسیله Kearney Middle East منتشر شد، پیش‌بینی می‌کند حجم تجارت الکترونیک در کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس تا سال ۲۰۲۵ به ۵۰ میلیارد دلار خواهد رسید.

کشورهای عربی در طرح‌های تحول دیجیتال سرمایه‌گذاری می‌کنند، زیرا راهبرد‌هایشان در دهه جاری بر رهایی از اقتصاد نفتی و دستیابی به تنوع اقتصادی و توسعه پایدار متمرکز شده است و تحول دیجیتال را ابزاری ضروری برای دستیابی به این هدف می دانند.